Παρασκευή, Απριλίου 25, 2014

Γιατί η θάλασσα είναι αλμυρή;

Αν και ο πλανήτης μας υφίσταται παραπάνω από 4 δις χρόνια, ο διαχωρισμός γης και θάλασσας όπως τον ξέρουμε στη σημερινή του μορφή, έγινε με την πάροδο αρκετών χρόνων. Αρχικά, υπήρχαν πολύ υψηλές θερμοκρασίες και από το υγρό στοιχείο υπήρχαν μόνο υδρατμοί. Οι θερμοκρασίες όμως μειώνονταν, και οι υδρατμοί έγιναν νερό που κάλυψε το περίπου 70% της γης.

Δεν είναι μόνο ένας ο λόγος στον οποίο αποδίδεται το «αλμυρό» του θαλασσινού νερού.
Σίγουρα, το μόνο απλό και εύκολο είναι τα μικροσωματίδια που ο αέρας μετακινεί από τις στεριές στις θάλασσες.

Μια γενικότερη πηγή λοιπόν είναι το έδαφος. Εκτός από τον αέρα, διάφορα μεταλλικά στοιχεία του εδάφους διαλύονται από τις βροχές και καταλήγουν στο θαλασσινό νερό. Είναι αναμενόμενο λοιπόν, στα «γλυκά νερά» να μη συμβαίνει έντονα αυτό, καθώς στις θάλασσες τα διάφορα αυτά άλατα οδηγούνται ακόμη και μέσω της κατάληξης ποταμών. Ακόμη όμως και στο βυθό της θάλασσας, δεν παύει να υπάρχει κάτω από το νερό και πάλι… έδαφος! Τα στοιχεία που κάνουν αλμυρό το θαλασσινό νερό, αναδύονται ακόμη και μέσα από τις ρωγμές που θα υπάρχουν στον πυθμένα. Τέλος, σε βαθείς ωκεανούς υπάρχουν μέχρι και υποθαλάσσια ηφαίστεια, από τα οποία θα απελευθερωθούν σε μεγάλες ποσότητες ανάλογες χημικές ουσίες που θα εντείνουν το φαινόμενο.

Οι λόγοι που γεννούν τις ουσίες που κάνουν αλμυρό αυτό το νερό λοιπόν, δεν είναι κάτι το «στάσιμο». Οπότε όσο περνά ο καιρός, αναμένουμε η θάλασσα να γίνεται όλο και πιο αλμυρή…; Όχι. Τα επίπεδα περιεκτικότητας σε άλατα μένουν σε γενικές γραμμές σταθερά. Με μια απλή μαθηματική σκέψη, αυτό σημαίνει πως όσα καινούρια άλατα και λοιπές ουσίες προκύπτουν, άλλα τόσα κάπως «ξοδεύονται». Είτε άλατα είτε συστατικά αυτών, καταρχήν, καταναλώνονται από διάφορους ζωντανούς οργανισμούς. Κάποια προσκολλώνται σε πετρώματα και μένουν εκεί, ενώ άλλα «πέφτουν» και μένουν στον πυθμένα. Με διάφορες γεωφυσικές διεργασίες όπως τα ηφαίστεια και οι σεισμοί, θεωρούν πολλοί επιστήμονες, πως η διαδικασία ακολουθεί μια γενική περιοδικότητα.

Το πόσο αλμυρό είναι το νερό της θάλασσας έχει να κάνει με τη συχνότητα των βροχοπτώσεων, την περιοχή και την εποχή στην οποία αναφέρεται κανείς. Στην Ερυθρά Θάλασσα για παράδειγμα, η εξάτμιση είναι μεγάλη και το νερό από τα πιο αλμυρά. Στους ωκεανούς που χύνονται ποταμοί γλυκού νερού η περιεκτικότητα είναι λίγο πιο χαμηλή, το ίδιο και στους πάγους, δηλαδή στις πολικές περιοχές. Το pH του θαλασσινού νερού, δηλαδή η οξύτητα ή αλκαλικότητά του κυμαίνεται σε σταθερές τιμές, περίπου μεταξύ 7 και 8,5, δηλαδή έχει αλκαλικό χαρακτήρα. Αναλογικά, κάποια από τα επιμέρους συστατικά που αποτελούν συνολικά τα άλατα είναι το νάτριο, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, το βρωμιούχο άλας, το χλωριούχο άλας, το φθοριούχο άλας αλλά και το στρόντιο.
Κλείνοντας, κάτι ενδιαφέρον που αξίζει να μάθει κανείς, είναι η υπάρχουσα θεωρία πως το αλάτι της θάλασσας διευκολύνει στον καθαρισμό της ατμόσφαιρας. Ο τρόπος; Λόγω των ρύπων που υπάρχουν στον αέρα, τα σύννεφα δεν καταλήγουν τόσο εύκολα σε βροχή όταν βρίσκονται πάνω από ξηρά, σε σχέση με όταν βρίσκονται πάνω τη θάλασσα, όπου συμβάλλουν και βοηθούν αιωρούμενα σωματίδια αλάτων.

Λία Καραμπατέα, Φυσικός

Δεν υπάρχουν σχόλια: